وضعیت شاخص‌های غربالگری فنیل کتونوری نوزادی در شهرستان کرمان طی سال‌های
 ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶
 
بابک باوفا^۱، حبیبه احمدی پور^۲*، عشرت بی‌غم^۳

۱. متخصص کودکان‌، مشاور دانشگاهی فنیل کتونوری، کلینیک پزشک خانواده‌، دانشکده پزشکی افضلی‌پور‌، دانشگاه علوم پزشکی کرمان‌، کرمان‌، ایران
۲. دانشیار پزشکی اجتماعی‌، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
۳. پزشک عمومی، دانشجوی MPH پزشک خانواده، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده‌، دانشکده پزشکی افضلی‌پور، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
* نویسنده مسئول: کرمان‌، بلوار ۲۲ بهمن، دانشکده پزشکی افضلی‌پور، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده
تلفن: ۳۳۲۵۷۳۱۳-۰۳۴                                  Email: ahmadipour@kmu.ac.ir                       
چکیده:
مقدمه: تشخیص و درمان به موقع فنیل کتونوری در نوزادان می‌تواند از عوارض جبران‌ناپذیر بیماری پیشگیری نماید. بنابراین غربالگری نوزادان در روزهای ابتدایی تولد ضروری است‌. مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخص‌های غربالگری فنیل کتونوری در شهرستان کرمان طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ انجام گردید.
روش بررسی: مطالعه حاضر، از نوع توصیفی بود که به صورت مقطعی بر روی ۹۲۱۶۸ نوزادانی که از فروردین ۱۳۹۲ تا پایان اسفند ۱۳۹۶ جهت نمونه‌گیری پاشنه پا به مرکز نمونه‌گیری شهرستان کرمان ارجاع شده بودند، به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند، انجام شد. داده‌های مورد بررسی عبارت بودند از: تعداد نوزادان غربالگری شده‌، زمان انجام نمونه‌گیری اول، زمان اعلام نتیجه مشکوک، سطح فنیل‌آلانین، تعداد غربالگری مجدد به تفکیک علت و فراوانی موارد تأیید شده فنیل کتونوری بود. آماره‌های توصیفی درصد، میانگین و انحراف‌معیار با نرم‌افزار اکسل ۲۰۱۳ محاسبه شدند.
یافته‌ها: فراوانی غربالگری به هنگام در نوزادان ایرانی و غیر ایرانی به ترتیب ۸۴/۷۸ و ۶۵/۶۹ درصد بود. ۹۹/۷۵ درصد، سطح فنیل آلانین نرمال داشتند. میزان بروز فنیل کتونوری در طی دوره زمانی ۵ ساله در شهرستان کرمان ۰/۱۶ به ازای هر ۱۰۰۰ تولد زنده بود.
بحث و نتیجه‌گیری: بروز فنیل کتونوری نوزادی در شهرستان کرمان تقریباً برابر با متوسط کشوری بود و فراوانی غربالگری در طول دوره زمانی مطالعه افزایش یافته بود. با توجه به این که، ارزشیابی هر برنامه مرتبط با سلامت نیازمند یک نظام دقیق جمع‌آوری داده‌ها است لذا باید به ثبت داده‌های مورد نیاز برای برنامه‌های غربالگری توجه بیشتری معطوف گردد.
 
واژگان کلیدی: فنیل کتونوری، غربالگری‌، نوزاد‌، شاخص، ایران 
 
ارجاع: باوفا بابک، احمدی‌پور حبیبه، بی‌غم عشرت.  وضعیت شاخص‌های غربالگری فنیل کتونوری نوزادی در شهرستان کرمان طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶. مجله پژوهش­ های سلامت‌محور ۱۳۹۸؛ ۵(۱): ۸۰-۷۳.